Dzisiaj poruszę temat szeregu szumiącego, tzn. głosek sz, ż, cz, dż, których prawidłowa realizacja przysparza problemów zarówno dzieciom jak i osobom dorosłym. Dlaczego tak się dzieje?
Głoski szumiące wymagają szerokiej pionizacji języka. Oznacza to, że język ułożony jest w pozycji wertykalno horyzontalnej, boki języka przylegają do łuków zębowych, a czubek jakby odseparowany od reszty języka.
W układzie języka tkwi cała filozofia głosek szumiących. Izolacja, którą tworzy język w połączeniu z łukami zębowymi jest niezwykle istotna. Dlaczego? Aby powietrze przechodziło środkiem, a nie bokami. Jeśli przechodzi bokami to mamy do czynienia z seplenieniem bocznym. Dodatkowymi czynnikami, o których należy pamiętać to zbliżenie do siebie zębów oraz wysunięcie warg ku przodowi.
Wydaje się, że sz, ż, cz, dż to 4 zupełnie odrębne głoski, ale do końca tak nie jest. Można uznać, że sz i ż to siostry, podobnie jak cz i dż. Dlaczego? Bo ż jest dźwięcznym odpowiednikiem sz, a dż- cz. Układ i ruchy artykulatorów w przypadku pary pozostaje taki sam, jedynie w jednej uruchomione są więzadła głosowe, a w drugiej nie.
Jeśli pacjent ma silny język, umie go odpowiednio pionizować, potrafi ułożyć język w kształt miseczki, nie ma problemów w postaci przerośniętego bądź skróconego wędzidełka podjęzykowego, to wypowiadanie głosek szumiących po odpowiedniej demonstracji nie powinno stanowić dla niego problemu.
Na początku dzisiejszego wpisu wspomniałam, że wypowiadanie głosek SZ, Ż, CZ, DŻ przysparza problemów osobom dorosłym. Najczęściej obserwuję nieprawidłową realizację szeregu szumiącego z: czubkiem języka skierowanym ku dołowi, bądź z przyklejonym czubkiem języka i opadniętym tyłem języka (mamy wówczas przykład seplenienia bocznego). Warto jednak mieć na uwadze, że każdy pacjent jest inny i jest to tylko mój przykład jednej z nieprawidłowej realizacji.
Jeśli chcielibyście pogłębić swoją wiedzę o zagadnienia logopedyczne, odsyłam na mój kanał YouTube Nauka Wymowy. Znajdziecie tam filmy związane z dzisiejszym wpisem tj. skrócone wędzidełko podjęzykowe (ankyloglosja), szeroka pionizacja języka, a także pozycja spoczynkowa języka.
