Rynolalia – mówienie przez nos

W logopedii mówienie przez nos nazywane jest rynolalią. Jest to zaburzenie mowy charakteryzujące się nieprzyjemnym brzmieniem oraz bardzo silną rezonacją nosową.

Na czym polega nosowanie?

Na końcu jamy ustnej, pomiędzy migdałkami znajduje się języczek zwany fachowo „uvula”. Swoim kształtem przypomina łezkę i wbrew pozorom pełni bardzo istotną funkcję podczas mówienia. W trakcie artykulacji głosek ustnych (powietrze podczas artykulacji głoski wydostaje się przez usta), zamyka on przestrzeń pomiędzy częścią nosową, a ustną, zapobiegając w ten sposób nieprzyjemnemu rezonansowi podczas mówienia.

W przypadku rynolali języczek nie spełnia swojego zadania, ponieważ nie dochodzi do odgrodzenia jamy gardłowej ustnej od nosowej. W wyniku tego głoski ustne (wszystkie głoski języka polskiego z wyjątkiem ą, ę, m, m’, n, ń) są wymawiane nosowo.

Charakterystyka rynolalii

Charakterystyczne w przypadku rynolalii to przesunięcie miejsca artykulacyjnego w głąb jamy ustnej. Bardzo często dziecko zastępuje głoski trudne bądź w ogóle je opuszcza. Trudność sprawiają tak zwane głoski wybuchowe, gdzie powietrze z dużą siłą wydostaje się przez usta podczas artykulacji (są nimi głoski p, b, t, d).

Drugą grupą mogą być głoski szczelinowe, gdzie powietrze podczas artykulacji przedostaje się wąską szczeliną przez usta.

W przypadku głoski „r” może dojść do bardzo charakterystycznej wymowy krtaniowej.

Rodzaje nosowania

Wyróżnia się trzy odmiany nosowania, a są nimi:

• Nosowanie zamknięte może być spowodowane przerostem tak zwanego trzeciego migdała, przerostem śluzówki nosa, nasilonego kataru, polipów nosowych oraz przerostu przegrody nosa.
• Nosowanie otwarte, do którego dochodzi na skutek rozszczepu podniebienia bądź jego nieprawidłowej budowy (za krótkie). Winowajcą może być także nieprawidłowa praca tak zwanego pierścienia odpowiedzialnego za zwarcie gardła.
• Nosowanie mieszane polega z kolei na osłabieniu rezonansu oraz wymawianiu głosek ustnych jak nosowych.

Terapia nosowania

Terapia logopedyczna nosowania prawdopodobnie polegać będzie na wyeliminowaniu utrwalonego nawyku kierowania powietrza przez nos zamiast przez usta podczas mówienia. Dodatkowo wykonywane mogą być ćwiczenia usprawniające pracę podniebienia miękkiego oraz okolic. Logopeda włączyć może do terapii także usprawnianie motoryki oraz pracę nad prawidłowym torem oddechowym.