Tak jak zapowiadałam, powstała trzecia część artykułu związana z rozwojem słownika i gramatyki. W poprzednich wpisach przedstawiłam kilka propozycji gier i zabaw. W części pierwszej „Jak wzbogacić słownictwo dziecka?” skupiłam się na ćwiczeniach skierowanych dla młodszych dzieci. Część druga „Ćwiczenia rozwijające słownictwo dzieci” dotyczyła dzieci w okresie wczesnoszkolnym. Poprzednio poruszyłam elementy mowy takie jak fonemy, sylaby, wyrazy. Dzisiaj z kolei poruszę kwestię zdania jako podstawy wypowiedzi.
Nabywanie umiejętności budowania zdań
W trakcie poniższych zabaw dziecko nauczy się stosować reguły, a także wykształci umiejętność stosowania poprawnych form gramatycznych. Dla wielu dzieci tworzenie zdań złożonych stanowi ogromny problem, dlatego warto w porę podjąć odpowiednie kroki.
- Ułóż zdanie, w którym wszystkie słowa rozpoczynają się tą samą głoską np.
Alicja angażuje Adama.Janek jadł jabłko.Daniel dał Danucie dwa diamenty.Witek widział Wiesława wyrywającego wierzbę.Zenek zepsuł Zbyszkowi zabytkowy zegarek.
- Druga zabawa polega na rozwijaniu zdania o kolejne słowa np.
Janek je.Janek je soczystego arbuza.Janek je soczystego arbuza, którego mama kupiła na rynku.W zlewie.W zlewie stoją naczynia.
W zlewie stoją naczynia, których Franek nie umył.
W zlewie stoją naczynia, których Franek nie umył po obiedzie.
- Łączenie dwóch zdań spójnikami: ale, bo, ponieważ, gdyż np.
Boli mnie głowa, ponieważ …Nie byłem dzisiaj w szkole, bo …Moja babcia była dzisiaj zdenerwowana, gdyż …Stłukłem talerz, ale … - Kolejną propozycją jest wymyślenie zdania głównego np. „Mama Antka nie pozwoliła mu zabrać kota Filemona na spacer.”, a następnie ułożenie do niego jak największej ilości pytań
– Dlaczego mama Antka nie pozwoliła zabrać kota na spacer?- Jak nazywał się kot?- Kto nie pozwolił Antkowi zabrać kota? (…)A następnie cało zdaniowych odpowiedzi do pytań;– Dlaczego mama Antka nie pozwoliła zabrać kota na spacer?
Odp. Mama Antka nie pozwoliła zabrać Filemona na spacer, ponieważ bała się, że kot ucieknie.– Jak nazywał się kot?
Odp. Kot Antka miał na imię Filemon.
– Kto nie pozwolił Antkowi zabrać kota?
Odp. Antek nie otrzymał pozwolenia od mamy na zabranie kota na spacer. - Można podjąć próbę ćwiczeń polegających na odmianie przed przypadki. Dziecko wymyśla słowo np. żółw a następnie odmienia je przez przypadki;
- Kto? Co? – żółw
- Kogo? Czego? (nie ma) – żółwia
- Komu? Czemu? (się przyglądam) – żółwiowi
- Kogo? Co? (widzę) – żółwia
- Z Kim? Z Czym? (idę) – z żółwiem
- kim? O czym? (mówię)- o żółwiu7. (O!) – żółwiu
- Zabawa w zadawanie pytań. Jeden z graczy wybiera jeden z przedmiotów znajdujących się w pomieszczeniu, a nie podaje na głos jego nazwy. Zadaniem drugiego gracza jest tak formułować pytania, aby jak najszybciej odgadnąć jaki przedmiot wybrał przeciwnik. Na pytania można odpowiadać tylko TAK lub NIE.
– Czy jest to przedmiot z drewna? NIE- Czy można na nim siadać? TAK- Czy znajdują się na nim poduszki? TAK (…)
