Kategoryzacje – czym są i w jakim celu się je wykorzystuje?

Kategoryzacja to umiejętność polegająca na rozróżnieniu cech wspólnych oraz różnic wśród danych przedmiotów, odbywająca się zawsze według jakieś zasady.

Co umożliwia kategoryzowanie?

Kategoryzowanie pozwala na uruchomienie do pracy zarówno lewej jak i prawej półkuli mózgu. Wymaga dostrzegania cech różnicujących daną kategorię oraz jej podobieństw. Umiejętność kategoryzowania umożliwia dziecku wszechstronny rozwój, a w nim – reguły społeczne, logiczne myślenie, analiza wzrokowa, koncentracja. Kategoryzować można pod względem kształtu, koloru, wielkości, przedmiotu – pełna dowolność. Ponadto dziecko uczy się reguł gramatycznych języka, z którym obcuje. Kategoryzacja jest zatem niczym innym, jak świetnym sposobem na ćwiczenie myślenia.

Przykłady kategoryzacji

Do najprostszych kategoryzacji zaliczyć można podział ze względu na kolory. Można jej dokonać poprzez użycie różnego rodzaju kształtów (np. koła i kwadraty) i kolorów. Dziecko kategoryzuje układając obok siebie elementy czerwone, zielone, żółte itd.

Kolejnym prostym podziałem jest kategoryzacja z wykorzystaniem kształtu. Dziecko układa elementy, które są takiego samego kształtu i tego samego koloru. Efekt, jaki uzyskamy to trójkąty ułożone razem, kwadraty ułożone razem (…)

Kategoryzacja konkretnych przedmiotów polega na ułożeniu obrazków z dowolnym podziałem, na przykład: zabawki – narzędzia, warzywa – owoce, meble – ubrania, drzewa – kwiaty, zwierzęta – rośliny.

Przedmioty można także kategoryzować z uwagi na ich przeznaczenie. Jest to zadanie dosyć złożone, ponieważ dziecko musi przejść przez trzy etapy. W pierwszej kolejności dokładnie ogląda przedmiot, następnie dokonuje analizy cech, a na końcu zastanawia się jakie jest przeznaczenie przedmiotu. Tej kategoryzacji można dokonać na zasadzie: na śniadanie – na kolacje, dla dziewczynki – dla chłopca, rano – wieczorem, wolno – nie wolno.

Ciekawym pomysłem, ale jednocześnie dość trudnym dla dziecka jest kategoryzowanie z uwagi na cechy przedmiotów. Dziecko w tym zadaniu musi wykazać się większymi umiejętnościami. Z przedmiotów wydobywane są cechy np. jeżdżący – pływający, fruwający – chodzący, słodki – kwaśny, ciepły – zimny.

Dla kogo przeznaczona jest kategoryzacja

Kategoryzacje znajdą swoje przeznaczenie nie tylko u dzieci z zaburzeniami, wymagających stymulacji. Każde dziecko, które ma tylko trochę wolnego czasu może wykonywać tego rodzaju ćwiczenie. Jest ono doskonałym materiałem umożliwiającym rozwój lewej półkuli mózgu, fajnym sposobem spędzania wolnego czasu. Zabawę można wzbogacić poprzez rozmowę o obrazkach (nauka budowania pełnych zdań, wzbogacanie słownictwa, ćwiczenie artykulacji).