Dzisiaj chciałabym na nowo poruszyć temat dotyczący afazji. Nie jest to temat obcy, z przykrością stwierdzę, że coraz bardziej powszechny, dlatego poświeciłam mu już kilka artykułów. Znajdziecie je na blogu w kategorii Terapia osób dorosłych.
Z tego co udało mi się zaobserwować, pacjent po udarze, w związku, z którym doszło do naruszenia obszarów odpowiedzialnych za mowę, wychodząc ze szpitala dostaje na wypisie informację: afazja mieszana. Warto jednak mieć świadomość, że to nie jest diagnoza na całe życie. Postać afazji zmienia się, ponieważ w mózgu w wyniku rehabilitacji powstają nowe połączenia. Zdarza się, że została uszkodzona większa część dominującej (większość osób ma dominującą lewą) półkuli mózgu (np. w wyniku udaru, wypadku komunikacyjnego, guza mózgu) i ta druga musi przejąć jej funkcje. Proszę sobie zatem wyobrazić, że półkula prawa, odpowiedzialna za kreatywność, myślenie abstrakcyjne, wyobraźnię, metafory, emocje przejmuje funkcję lewej, odpowiedzialnej za mówienie, pisanie, logiczne myślenie, motorykę. Jak to możliwe? Ponieważ mózg jest plastyczny J Jednak im człowiek starszy tym etap odbudowy staje się wolniejszy. Zatem stan pacjenta zaraz po doznaniu udaru może być zdiagnozowany jako afazja całkowita, a po kilku dniach zmienia się jej postać na mieszaną.
W początkowej fazie niezbędna jest intensywna rehabilitacja, a także interwencja logopedyczna. Dlaczego? Proszę sobie wyobrazić, że w jednej chwili tracicie całkowitą bądź częściową możliwość komunikowania się z najbliższymi. Nie rozumiecie krótkich poleceń, nie potraficie się podpisać, nie wiecie jaki jest rok, a nawet dzień. W głowie krążą różne myśli, słowa, jednak nie potraficie ich wypowiedzieć. Nie jesteście zatem w stanie funkcjonować tak jak przed wypadkiem. Nie wyjdziecie sami z domu, nie zrobicie zakupów, nie odbierzecie telefonu. Straszne prawda? Proszę sobie wyobrazić, że nie wszyscy podejmują się terapii. Część pacjentów dopada depresja, zamykają się na świat zewnętrzny, izolują od społeczeństwa. Inni błędnie myślą, że już wszystko przepadło, że tak będzie już zawsze. Rodzina kolejnych podejmuje słuszny krok, wierząc w to, że zarówno ich systematyczna praca i poświęcenie, a także zajęcia z logopedą będą w stanie przywrócić możliwość normalnego życia. To właśnie oni stoją na wygranej pozycji.
Idąc za J. Panasiuk wyróżniamy kilka typów afazji
- Afazja akustyczno-gnostyczna – pacjent słyszy, ale nie potrafi zrozumieć dźwiękowej formy rozmówcy. W wypowiedziach występują liczne parafazje, kontrola słuchowa jest zaburzona.
- Afazja akustyczno-mnestyczna – problem z rozumieniem dłuższych wypowiedzi, nietrwałość śladów pamięciowych. Pojawiają się neologizmy oraz paronimy.
- Afazja semantyczna – zaburzone zostaje rozumienie złożonych logiczno-gramatycznych form wypowiedzi. Pojawia się problem z czytaniem, pisaniem.
- Afazja motoryczna – dotyczy problemów z czuciem ułożenia artykulatorów. Chory wie co chce powiedzieć, jednak nie może poprawnie wypowiadać dźwięków mowy.
Ta postać afazji ma kilka odłamów. Wyróżnia się zarówno afazję motoryczno- kinetyczną charakteryzującą się zaburzeniami sfery sekwencji wypowiedzi tzn. przechodzenia od jednego ruchu artykulacyjnego do drugiego.
Afazję motoryczno-kinestyczną, gdzie pacjent zniekształca głoski zbliżone do siebie pod kątem podobieństwa artykulacyjnego. Problem występuje zarówno w mowie jak i w piśmie.
Ostatnią odmianą jest afazja motoryczno-dynamiczna, która objawia się kłopotami w formułowaniu i planowaniu dłuższych wypowiedzi.
- Afazja całkowita – z pacjentem nie ma kontaktu słownego.
