Pojęcie dysleksji pojawia się w odniesieniu do trudności w nabywaniu umiejętności czytania oraz pisania. Trudność ta pojawia się u dzieci bez zaburzeń rozwoju umysłowego, prawidłowo funkcjonujących w świecie. Dysleksję określa się jako „specyficzną trudność”, ponieważ jest ona dość wąskim zakresem, któremu nie towarzyszą zaburzenia z innych sfer. Dysleksja często pojawia się u dzieci z ponad przeciętnym poziomem rozwoju umysłowego.
Jakie wyróżnia się typy dysleksji?
Dysleksja typu I (wzrokowa)
Za jej głównego winowajcę uznaje się zaburzenia percepcji wzrokowej oraz koordynacji wzrokowo – ruchowej. Dzieci z typem dysleksji wzrokowej czytają szybko, jednak po drodze popełniają liczne błędy, co w efekcie przyczynia się do braku umiejętności czytania tekstu ze zrozumieniem. Dzieci podczas czytania zniekształcają tekst, zgadując końcówki wyrazów, opuszczając słowa, litery. Mylą kształty liter podobnie wyglądających (np. l – t, n – u) przez co nawet podczas przepisywania tekstu mogą pojawić się liczne błędy, co w późniejszym czasie przełoży się także na ortografię. Dzieci z dysleksją typu I piszą zazwyczaj „jak kura pazurem”, literki są nierównej wielkości, wykraczają poza liniaturę, są „drżące”, pochylone w różnych kierunkach.
Dysleksja typu II (słuchowa)
W tym typie dysleksji zaburzeniu podlega głównie odbiór dźwięków mowy. Dzieci mają problem z odróżnieniem od siebie głosek, których brzmienie jest do siebie zbliżone (podobne fonetycznie). W tym przypadku mówi się o zaburzeniach słuchu fonemowego, który ma bardzo istotny wpływ na kształtowanie się mowy dziecka. Jeżeli dziecko ma zaburzony słuch fonemowy to będzie miało trudność z odróżnieniem wyrazów brzmiących podobnie np. Tomek – domek, gdzie wyraz różni się tylko jedną głoską – bezdźwięcznym t oraz dźwięcznym d. Ma to swoje odzwierciedlenie podczas czytania i pisania, gdzie dziecko opuszcza głoski bądź je podwaja, opuszcza sylaby bądź je zamienia.
Czytanie dziecka z dysleksją słuchową jest dosyć powolne, pozbawione rozumienia czytanego tekstu.
Dysleksja słuchowa to także trudność w nauce języków obcych, pisania testu ze słuchu, zapamiętywania treści wierszy, nauki tabliczki mnożenia, przedstawienia kolejności miesięcy.
Dysleksja typu III (mieszana)
W przypadku dysleksji mieszanej proces jest nieco bardziej złożony, ponieważ składają się na siebie zaburzenia wzrokowe oraz słuchowe. Terapia tego typu dysleksji może być znacznie wydłużona.
Dysgrafia
Pracę nad dysgrafią należy rozpocząć stosunkowo wcześnie, bo już w pierwszej klasie szkoły podstawowej. Występuje zazwyczaj u dzieci leworęcznych oraz dzieci z zaburzonym rozwojem ruchowym (dotyczy palców rąk).
Niepokojące symptomy dysleksji
Profesor M. Bogdanowicz uważa, że warto skonsultować się ze specjalistą, jeżeli występują nieprawidłowości z zakresu:
- rozwoju motoryki małej i dużej
- zaburzeń funkcji wzrokowych
- zaburzeń koordynacji wzrokowo-ruchowej
- nabywania funkcji językowych (wadliwa wymowa, przestawienie głosek i/lub sylab, zamiana głosek np. ślimak – szlimak)
- czytania oraz pisania (bardzo powolne czytanie, przekręcanie wyrazów, brak umiejętności czytania ze zrozumieniem, pisanie liter odbicia lustrzanego, pisanie wyrazów od prawej do lewej)
- orientacji w czasie oraz przestrzeni (trudności w nazywaniu kierunków lewo, prawo, porach roku oraz dnia)
Dysleksja wzrokowa, dysleksja słuchowa, dysleksja mieszana, dysgrafia
Między innymi bardzo powolne czytanie, przekręcanie wyrazów, brak umiejętności czytania ze zrozumieniem, pisanie liter odbicia lustrzanego, pisanie wyrazów od prawej do lewej.
