Zgodnie z definicją afazja to częściowa lub całkowita utrata funkcji mowy wcześniej opanowanych, spowodowana organicznym uszkodzeniem struktur mózgowych. Innymi słowy afazja to pewne uszkodzenie, które spowodowało, że ośrodki znajdujące się w mózgu, odpowiedzialne za mowę, zostały „oderwane” od reszty systemu. Na mowę składa się rozumienie, język, mimika, gesty, czytanie oraz pisanie. Jeżeli przynajmniej jeden z komponentów zawodzi, dochodzi do afazji.
Afazja nie jest, więc zaburzeniem wymowy, jest dużo bardziej złożona. Można nazwać ją ograniczeniem zdolności rozumienia i tworzenia komunikatów werbalnych. Człowiek z afazją czuje się poniekąd jak turysta przebywający w obcym kraju. Nie zna na tyle dobrze tamtejszego języka, aby móc się swobodnie komunikować. Przykład?
- Pacjent rozmawia, ale zapytany o to, czego dotyczy dialog, nie potrafi udzielić odpowiedzi
- Pacjent czyta tekst na głos, ale zapytany o to, o czym jest tekst, nie potrafi udzielić odpowiedzi
Czyli w skrócie:
- Afazja to zaburzenie mowy, nie wymowy
- Afazja nie ogranicza zdolności intelektualnych
- Afazja jest niezależna względem upośledzenia umysłowego
- Człowiek dotknięty afazją jest osobą świadomą swoich czynów
- Afazja może wyglądać inaczej u każdego pacjenta
- Afazja dotyka coraz większy odsetek naszego społeczeństwa
Z jakich przyczyn dochodzi do afazji u osób dorosłych?
- Udary mózgu – dzielimy na niedokrwienne (do tkanek nie dociera krew transportująca tlen, przez co dochodzi do zagęszczenia tkanki) oraz krwotoczny (krew znajdująca się w tkance wydostaje się na zewnątrz przez co dochodzi uszkodzenia tkanki i jej obszarów). Istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo wystąpienia ponownego udaru w odstępie do 5 lat od pierwotnego.
- Pourazowe zniszczenia kości czaszki np. w wyniku wypadku komunikacyjnego
- Guzy mózgu – do swojego budulca używają zdrowych tkanek, ich rozrost powoduje ucisk na naczynia krwionośne
- Czynniki toksyczne – wdychanie szkodliwych oparów chemicznych, dymów. Do czynników tych zaliczane są także substancje odurzające takie jak alkohol czy narkotyki
- Zmiany demencyjne – odkładanie złogów wapniowych w przypadku choroby Alzheimera
- Epilepsja – jedna z najczęstszych chorób neurologicznych, dotykająca swoim zasięgiem około 400 tysięcy osób w Polsce
- Stłuczenia i przemieszczenia tkanek – powstają zazwyczaj w podczas wypadków komunikacyjnych. W wyniku uderzenia tkanka gwałtownie odbija się o jedną ze ścian czaszki, następnie hamuje i odbija się o drugą stronę. W ten sposób dochodzi do uszkodzenia.
- Choroby genetyczne
- Stany zapalne
- Chirurgiczne operacje mózgu
- Czy równolegle z afazją mogą występować jakiekolwiek zaburzenia?
- Uszkodzenia mózgu mogą mieć charakter trwały, a zmiany powstałe w mózgu mogą być nieodwracalne. W skutek obrażeń dojść może do obrzęków, wzrostu ciśnienia śródczaszkowego czy zaburzeń w układzie krwionośnym. Dlatego uszkodzenia mózgu mogą prowadzić do zaburzeń mowy oraz innych funkcji poznawczych człowieka.
Jakie deficyty funkcji poznawczych towarzyszą afazji?
- Zaburzenia pamięci, procesów myślowych
- Problemy z wyrażaniem własnych uczuć
- Zaburzenia czucia, zarówno dotyku, bólu jak i zmiany temperatury
- Zaburzenia ruchowe, porażenia jednostronne, niedowłady
- Problemy z orientacją przestrzenną
- Kłopoty z czytaniem i pisaniem
Zobacz film: Co to jest afazja i jaki jest mechanizm jej powstawania?
Afazja to częściowa lub całkowita utrata funkcji mowy wcześniej opanowanych, spowodowana organicznym uszkodzeniem struktur mózgowych.
Afazja to uszkodzenie ośrodków mowy człowieka dojrzałego, na skutek czego dochodzi do całkowitej bądź częściowej utraty mowy. Dysfazja z kolei to uszkodzenie okolic mózgu, które są niezbędne do rozwoju mowy u dziecka.
Objawy zależą od stopnia i miejsca uszkodzenia. Mogą to być zaburzenia pamięci, procesów myślowych, problemy z wyrażaniem własnych uczuć, zaburzenia czucia, zarówno dotyku, bólu jak i zmiany temperatury, zaburzenia ruchowe, porażenia jednostronne, niedowłady, problemy z orientacją przestrzenną, kłopoty z czytaniem i pisaniem.
Moja mama także nie chciała uczęszczać na zajęcia. Po moich długich namowach wreszcie się zgodziła. Ma paraliż jednostronny twarzy, przez co jej mowa jest niewyraźna. Od jakiegoś czasu jest w terapii, wydaje mi się, że pod dobrymi skrzydłami.
Ludzi po udarach należy stymulować, najlepiej CODZIENNIE. Przywoływać wspomnienia, operować na tematach im bliskich, na zainteresowaniach. Po jakimś czasie pogłębiać zakresy. Takie jest moje skromne zdanie.
Ćwiczyć, ćwiczyć i jeszcze raz ćwiczyć! Często starsze osoby uważają, że logopeda będzie postępował z nimi w sposób infantylny – Jakie to zwierzątko? Co widzisz na obrazku?
Nic bardziej mylnego. Dobry logopeda potrafi dostosować materiały do wieku pacjenta, tak aby czas spędzony w gabinecie był spożytkowany jak najlepiej. Wiem, bo mój tato był w tej samej sytuacji. Teraz jest już ok.
Moja mama także miała opory. Przetłumaczyłam jej (co nie było wcale proste), że to dla jej dobra, że nie u każdego występuje ponowny udar. Zgodziła się na pójście do logopedy. Od jakiegoś czasu jest w terapii, a jej mowa jest coraz wyraźniejsza (mama ma paraliż jednostronny).
Mój 67 letni tata pół roku temu dostał udaru, po którym ma kłopoty z mówieniem. Nie chce uczęszczać do logopedy. Naczytał się gazet i wierzy w to, że jego praca pójdzie na marnę, bo w ciągu najbliższych 5 lat dostanie kolejnego udaru. Nie potrafię go zmotywować! Czy moja praca z ojcem w domu może przynieść jakieś rezultaty? Niestety, nie mam zbyt wiele czasu, pracuję na dwa etaty.
Poświęcaj ojcu każdą wolną chwilę i ćwicz! Liczy się czas, liczą się postępy.
Sama miałam udar 10 lat temu. Po konsultacji z lekarzami zapisałam się na terapię. Moje ośrodki mowy nie były aż tak uszkodzone. Miałam szczęście, że był to udar niedokrwienny. Uważam jednak, że chociażby dla własnego komfortu warto iść do logopedy i odbudować to co się w wyniku nieszczęśliwego wypadku utraciło.